علی هاشمی شهرکی استاد نقاشی، گرافیک و تصویرگری درباره خلق آثار با موضوع عاشورا گفت: در طی دو دهه گذشته با ورود فناوری به عرصه هنر شاهد پویایی بسیار هستیم، اما در هنرهای مذهبی این نوگرایی دیده نمی‌شود، اگر بتوانیم در آثار مذهبی با موضوعاتی مانند عاشورا آثاری بدیع خلق کنیم، قطعاً بر تعداد مخاطبین افزوده خواهد شد.
علی هاشمی شهرکی، استاد نقاشی گرافیک و تصویرگری در گفت‌‍وگو با پایگاه خبری حوزه هنری؛ درباره هنرهای آیینی، به ویژه هنر عاشورایی و وضعیت فعلی آثار تولید شده در این حوزه گفت: یکی از مهم‌ترین بخش‌های عرصه هنر و فرهنگ، بخش برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و ظرفیت‌شناسی به جهت تولید اثر است. باید بدانیم که هر رشته هنری بسته به ظرفیتی که دارد قادر خواهد بود تا چه اندازه توجهات مخاطبین را جذب کرده یا بر پیکره جامعه اثرگذار باشد. شناخت جامعه، کشف علاقه‌مندی‌ها و دغدغه مخاطبین یکی از اصلی‌ترین مسائل در خصوص خلق اثر تأثیرگذار است.
وی ادامه داد: اگر هنرمندی قادر باشد پس‌زمینه فکری مردم را به خوبی درک کند، می‌تواند بر اساس آنچه که به سلیقه مخاطب نزدیک است خلق اثر کند. به عنوان مثال اگر در حوزه نقاشی در شرایطی که خلق آثار مدرن مورد توجه است بر روی نقاشی‌های سنتی متمرکز شویم، این آثار آن طور که باید به چشم مخاطب نمی‌آید و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. یک هنرمند باید متوجه این مسئله باشد که گفتمان غالب و رویکرد مخاطب نسبت به یک نوع ویژه از هنر می‌تواند در موفقیت آن نقشی دوچندان داشته باشد. از طرفی اگر زبان هنر منطبق با فهم جامعه نباشد، گفت‌وگوی میان صاحب اثر و مخاطب شکل نمی‌گیرد یا به طور دقیق انتقال مفاهیم رخ نمی‌دهد.
این استاد نقاشی با بیان این که متأسفانه در هنر مذهبی و آیینی نوآوری بسیار کم است، تصریح کرد: هنرمندان در موضوعات غیرمذهبی با ابتکار عمل بیشتری، تکنیک‌ها و موضوعات جدید را آزمایش می‌کنند و دست به نوآوری‌های متعددی می‌زنند، اما زمانی که وارد حوزه آثار دینی و آیینی می‌شویم، گاهی ابتکار عمل با بدعت اشتباه گرفته می‌شود. برای همین است که بسیاری از آثاری که امروز مشاهده می‌کنیم، برخاسته از تکنیک‌ها و انگاشته‌های بیست یا چهل سال پیش است. برای نمونه می‌توان به نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای اشاره کرد. نقاشی قهوه‌خانه‌ای سبکی از نقاشی است که بیشتر به موضوعات آیینی و اساطیری می‌پردازد و در اعصار گذشته مورد توجه مردم عادی و بدنه اصلی جامعه بوده است، اما رفته رفته زبان مشترک میان این سبک نقاشی با مخاطبین رنگ باخته و امروزه افراد معدودی به این سبک نقاشی ابزار علاقه نشان می‌دهند. حال اگر تکنیک‌های بدیع، به روز و اصطلاح متناسب با سلیقه مخاطبین سال 1400 به استخدام شعائر و ارزش‌های دینی و آیینی درآید، قطعاً اثرگذاری بیشتری را شاهد خواهیم بود.
ایجاد اثرگذاری لازم بر مخاطب با خلق اثر با کیفیت
هاشمی شهرکی در ادامه به کیفیت آثار از منظر زیباشناختی نیز اشاره کرد و گفت: جدای از بحث به روز بودن زبان و تکنیک مخاطب، خلق اثر باکیفیت نیز می‌تواند بر مخاطب اثرگذاری لازم را داشته باشد. بهره‌مندی از تکنیک با کیفیت، درست، به جا و پرداخت جزئیات می‌تواند عیار یک کار را به مراتب بالا ببرد، در حالی‌که در هنرهای آیینی و مذهبی ما هنرمند به طور عمده به دنبال هدف و انتقال یک مفهوم است و از فرم غافل می‌شود. بکارگیری تکنیک‌های جذاب، توجه به جزئیات و خروجی یک کار باکیفیت در کنار یک پیام و مفهوم ارزشی سبب می‌شود اثرگذاری آن دوچندان شود. اگر فقط تمرکز خود را بر مفهوم قرار دهیم و از فرم غافل بمانیم و یا عکس این مسئله، قطعاً با خروجی کار به مراتب ضعیف‌تر مواجه خواهیم بود. اگر یک هنرمند به این قانع باشد که می‌خواهد یک اثر برای حضرت سیدالشهدا (ع) کار کند و چون این موضوع مقدس است کفایت می‌کند، طیف وسیعی از مخاطب را در نظر نگرفته است.
وی تأکید کرد: ما در سال‌های گذشته در کنار آثار خوب و قابل توجه شاهد تولیدات ضعیف نیز بوده‌ایم. درست است که موضوعات، موضوعات مقدسی هستند، اما همین آثار ضعیف به جریان هنر آیینی و عاشورایی لطمه وارد کرده است. ما شاهد حجم زیادی از آثار هستیم که به دلیل کیفیت ضعیف خود الگویی درست کرده است که آثار پس از خود را نیز تحت تأثیر قرار داده و سبب افت کیفیت آنها هم شده است. از طرفی زمانی که مخاطب چند اثر مذهبی را مشاهده می‌کند که از نظر کیفیت پایین است، این مسئله در ذهنش نقش می‌بندد که آثار آیینی، مذهبی و مرتبط با موضوعات دینی اساساً از نظر کیفیت در جایگاه پایین‌تری نسبت به سایر موضوعات قرار دارد، در حالی‌که این حقیقت امر نیست. متأسفانه آثار از فضای تخصصی خارج شده و بیشتر به سمت محفلی شدن پیش رفته است. اگر خلق آثار بر اساس تخصص باشد، عیوب کار به مرور توسط متخصصین و صاحب‌نظران برطرف می‌شود و از تکرار آن جلوگیری می‌شود، اما زمانی که فضا محفلی است به دلیل نزدیک بودن سلایق دیدگاه‌ها، تکنیک‌ها و اشتباهات بازتولید شده و کم کم به یک سبک بدل می‌شود که دلزدگی را در مخاطب ریشه‌دار می‌کند.
داور بخش تصویرسازی و نقاشی یازدهمین سوگواره هنر عاشورایی، در ادامه به برگزاری جشنواره‌ها پرداخت و در این خصوص خاطرنشان کرد: جشنواره‌ها یک فرصت بسیار خوب است که هنرمندان آثارشان را با مضمونی مشخص به داوری بگذارند. این خود نوعی رقابت به وجود می‌آورد و در نهایت منجر به رشد می‌شود. اما در این جا یک شرط وجود دارد و آن این است که باید دیدگاه داوران و معیار داوری به روز باشد. معیارهایی دقیق که باعث شود آثار طراز اول و شاخص معرفی شوند. اگر این اتفاق رخ ندهد، برخوردهای غیرتخصصی، زمینه را برای رشد آثار ضعیف فراهم می‌آورد و گاه تکرار و تقلید نیز رواج می‌یابد. داوران باید بر اساس زیباشناسی روز داوری کنند. باید بدانیم که داور جشنواره خود ریل‌گذار و تعیین‌کننده اهداف آتی یک هنر است، زیرا انتخاب او معیاری می‌شود برای تولیدات بعدی اگر به درستی و بر مبنای پارامترها و شاخصه‌های دقیق داوری کند، آثار بعدی نیز با رشدی مضاعف وارد جشنواره‌ها می‌شوند، اما اگر این مسئله به درستی صورت نگیرد، خود به بازتولید آثار منفی کمک می‌کند.
علی هاشمی شهرکی در پایان گفت: در جشنواره‌ها داوران باید اجازه نوآوری را به هنرمندان بدهند و فضا را به سمت ابتکار پیش ببرند. متأسفانه سکون در هنر مذهبی به چشم می‌خورد. هنرمندان ارزشی و آیینی احساس می‌کنند اگر دست به ابتکار عمل بزنند، دچار بدعت شده‌اند و ترس از بدعت‌انگاری سبب شده است حجم کثیری از آثار یا نزدیک به هم باشد یا با آثار 40 سال پیش تفاوت چندانی نداشته باشد. اگر داوران راه را برای دیده شدن آثار به روز باز کنند، هم بار اثربخشی جشنواره‌های آیینی و مذهبی بیشتر می‌شود و هم شاهد رشد فزاینده و افزایش مخاطب و در نهایت مردمی شدن آثار خواهیم بود.
گفتنی است؛ سیزدهمین سوگواره هنر عاشورایی، با هدف تکریم ساحت امام سوم شیعیان و شهدای گرانقدر کربلا و معرفی هنرمندانه مفاهیم عاشورایی فراخوان ارسال اثر داده است و هنرمندان می‌توانند آثار هنری خود را در ۴ بخش طراحی پوستر، تصویرسازی، نقاشی‌خط و عکاسی به دبیرخانه این سوگواره ارسال کنند.
همچنین علاقه‌مندان به شرکت در این سوگواره می‌توانند برای ثبت‌نام، تکمیل فرم شرکت، دریافت کد رهگیری و اطلاع از چگونگی ارسال آثار و تقویم برگزاری به سایت artfest.ir مراجعه کنند.
انتهای پیام/
نظر شما